ایزو 45001 چیست؟
ایزو 45001 استاندارد بین المللی برای مدیریت سلامت و ایمنی شغلی (OHS) است که در سال 2018 منتشر شده و در دسترس صنایع مختلف قرار گرفته است. این استاندارد جایگزین استاندارد قبلی OHSAS 18001 شده و با استانداردهای دیگر ایزو مانند ایزو 9001 (کیفیت) و ایزو 14001 (محیط زیست) هماهنگی بهتری دارد.
استاندارد ایزو 45001 به سازمان یا شرکت شما کمک می کند تا خطرات و فرصت های مربوط به سلامت و ایمنی شغلی را شناسایی، ارزیابی و کنترل کرده و با بهبود مستمر آن، کیفیت عملکرد شرکت یا سازمان خود را تضمین نمایید. در این مقاله قصد داریم تا در خصوص الزامات، مستندات، اهداف، مزایا و کاربرد ایزو 45001 صحبت کنیم، پس در ادامه با ما همراه باشید.
الزامات ایزو 45001
همانطور که گفته شد استاندارد ایزو 45001 با هدف سلامت و ایمنی شغلی در صنایع مختلف تهیه و تدوین شده و شامل الزامات مرتبط با آن است. بنابراین الزمات این استاندارد را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:
- تعریف سیاست و اهداف سلامت و ایمنی شغلی
- تشخیص نیازها و انتظارات ذینفعان
- تعیین مسئولیت ها، نقش ها و اختیارات
- برنامه ریزی برای مدیریت خطرات و فرصت های OHS
- پشتیبانی از عملکرد OHS با منابع، آموزش، ارتباطات و داده های مورد نظر
- پیاده سازی فعالیت های OHS با روش های عملیاتی، کنترل های مناسب و فعال کردن مشارکت کارکنان
- پایش و اندازه گیری عملکرد OHS با استفاده از شاخص های کلیدی عملکرد، بازبینی فعالیت ها، حوادث، رویدادها و عدم انطباق
- بهبود عملکرد OHS با رفع علل ریشه ای، پیشگیری از تکرار خطاها، به روز رسانی سامانه OHS و بهبود مستمر.
مقاله پیشنهادی : انواع ایزو
مستندات ایزو 45001
برای پاسخگو بودن به الزامات ايزو 45001، هر سازمان یا شرکت نياز دارد تا مستندات لازم مرتبط با این استاندارد را تهيه نماید. البته بعضي از مستندات الزامي هستند كه در استاندارد ذكر شده اند و بعضي ديگر به عهده سازمان است تا آن را بسته به شرايط خود تعيين و تدوین كند. مستندات ایزو 45001 الزامي عبارتند از:
- سياست سلامت و ايمني شغلي
- برآوردهاي قابل دستيابي
- نقش ها، مسئوليت ها و اختياراتفرآيندها، روش ها، دستورالعمل ها يا روش هایي كه سامانه OHS را كنترل مي كنند.
- اطلاعات مستند شده مورد نياز براي اثبات كه فرآيندها به طور موثر اجرا شده اند.
- اطلاعات مستند براي اثبات این كه سامانه OHS به طور موثر عمل مي كند.
مستندات اختياري نیز معمولا شامل مستندات زیر است:
- روش هاي تجزيه و تحليل خطر
- برنامه هاي آموزشی و ارتباطات
- گزارش هاي بازرسي، بازبيني، حادثه و عملكرد
- مستندات ثبتی تصحيحي و پيشگيرانه.
اهداف ایزو 45001
ایزو 45001 با هدف کمک به سازمان ها و شرکت ها در بهبود عملکرد در زمینه OHS تهیه و تنظیم شده است و اخذ و پیاده سازی این استاندارد منافع بسیاری برای خود سازمان، کارکنان و جامعه دارد.
از جمله اهداف این استاندارد:
- بهبود سلامت و ایمنی شغلی کارکنان و سایر اشخاص که تحت تأثیر فعالیت های سازمان قرار می گیرند
- کاهش خطرات و حوادث ناشی از فعالیت های سازمان
- افزایش رضایتمندی و تعهد کارکنان و ذینفعان
- بهبود تطابق با الزامات قانونی و سایر الزامات مربوط به OHS
- بهبود توانایی سازمان در پاسخگویی به شرایط اضطراری و بحرانی
- بهبود رقابت پذیری و عملکرد کسب و کار سازمان.
دریافت ایزو 45001
برای دریافت گواهینامه ایزو 45001 نیز همانند دیگر استانداردهای ایزو لازم است مراحل و فرایند مشخصی از آماده سازی مستندات این استاندارد و آمادگی نیروهای مرتبط و درگیر با آن تا اقدامات نهایی برای اخذ مدرک ایزو 45001 طی شود. به صورت عمومی سازمان ها نیاز است مراحل زیر را طی کنند:
- تصمیم گیری برای پیاده سازی استاندارد و تعیین منابع، زمان بندی و هزینه های لازم
- آموزش کارکنان و مدیران در مورد استاندارد، الزامات و فواید آن
- بررسی وضعیت فعلی سامانه OHS و شناسایی نقاط قوت و ضعف
- تهیه برنامه عملی برای رفع نقص ها، بهبود فرآیندها، تعیین اهداف و شاخص های عملکرد
- پیاده سازی برنامه عملی با استفاده از روش های مناسب، دستورالعمل ها، فرم ها و مستندات
- پایش و اندازه گیری عملکرد با استفاده از روش های مناسب، داده ها، بازخوردها و گزارشات
- بازبینی عملکرد توسط مدیران برای اطمینان از کارآمدی، مناسب بودن و به روز بودن سامانه OHS
- انتخاب یک موسسه صادر کننده گواهینامه معتبر و درخواست بازرسی
- پذیرش بازرس خارجی برای بررسی سامانه
- انجام بازرسی توسط بازرس خارجی و بررسی مدارک، فرآیندها، روش ها، شواهد و نتایج
- دریافت گزارش بازرسی و بررسی نتایج، توصیه ها و عدم انطباق ها
- رفع عدم انطباق ها در صورت وجود و ارائه مستندات مربوطه
- دریافت گواهینامه ایزو 45001 از موسسه صادر کننده در صورت رضایت بازرس
- حفظ و بهبود سامانه OHS با استفاده از بازخوردهای دریافتی، بازبینی های دوره ای و بازرسی های تمدید گواهینامه.
مزایای ایزو 45001
همانند دیگر استانداردهای ایزو، اخذ استاندارد ایزو 45001 نیز می تواند در اعتبار شرکت و بهبود عملکرد فرایندهای اجرایی شرکت یا سازمان تاثیر مستقیم داشته باشد و به واسطه اخذ این استاندارد، گستره همکاری و بازار سازمان افزایش یابد. ولی به طور کلی از مزایای ایزو 45001 برای سازمان ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش خطرات و حوادث ناشی از فعالیت های سازمان و کاهش هزینه های مربوط به آنها
- افزایش سلامت، رفاه و رضایتمندی کارکنان و کاهش غیبت، استعفا و جابجایی نیروی کاری
- افزایش تعهد، مشارکت و همکاری کارکنان در فعالیت های OHS
- افزایش تطابق با الزامات قانونی و سایر الزامات مربوط به OHS و کاهش خطر جرائم، جریمه ها و تخلفات
- افزایش اعتماد، شهرت و تصویر مثبت سازمان در بین ذینفعان، مشتریان، تأمین کنندگان، سهامداران و جامعه
- افزایش رقابت پذیری و عملکرد کسب و کار سازمان با بهبود کیفیت خدمات یا محصولات، بهینه سازی فرآیندها، کاهش هدر رفتن منابع و افزایش بهره وری.
کاربرد ایزو 45001
بنابراین گستره کاربرد ایزو 45001 را با توجه به شرایط و ویژگی های قبلی که ذکر شد، می توان قابل استفاده برای هر نوع سازمان دانست و بدون توجه به اندازه، نوع، محل، صنعت یا فعالیت، این استاندارد در پیشرفت و بهبود مستمر کیفیت فرایندهای اجرایی یک سازمان نقش بسزایی ایفا خواهد کرد. این استاندارد برای سازمان یا شرکت هایی با اهداف زیر مناسب است و اعتبار شرکت را با بهبود موارد زیر افزایش می دهد.
- سلامت و ایمنی شغلی خود را بهبود بخشند
- با الزامات قانونی و سایر الزامات مربوط به OHS تطابق داشته باشند
- عملکرد خود را در زمینه OHS اندازه گیری و بهبود بخشند
- نشان دهند که به سلامت و ایمنی شغلی کارکنان و ذینفعان خود احترام می گذارند
- برای رضایتمندی مشتریان، تأمین کنندگان، سهامداران و جامعه تلاش کنند
- با سایر سازمان های مشابه یا رقبای خود، رقابت کنند.