ایزو 9000 چیست؟
ایزو 9000 یکی از انواع استانداردهای بین‌المللی مدیریت کیفیت است که توسط سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) تدوین و منتشر شده است. این استاندارد به سازمان‌ها و شرکت‌ها کمک می‌کند تا نیازهای مشتریان و سایر ذینفعان خود را در راستای الزامات قانونی و مربوط به محصول یا خدمت خود برآورده کنند.
ایزو 9001 یک استاندارد زیرمجموعه از خانواده ایزو 9000 است که الزامات سیستم مدیریت کیفیت را مشخص می کند. این استاندارد برای سازمان هایی که می خواهند محصولات و خدمات با کیفیت ارائه دهند و الزامات قانونی و نظارتی را رعایت کنند، مناسب است. این استاندارد همچنین فرآیندهای لازم برای حفظ و بهبود سیستم مدیریت کیفیت را نیز تعریف می کند.
بنابراین، تفاوت بین این دو استاندارد در این است که ایزو 9000 چارچوب عمومی برای درک و پذیرش سایر استانداردهای خانواده اش را فراهم می کند، در حالی که ايزو 9001 الزامات خاص برای پذیرش و صلاحيت يك سيستم مديريت كيفيت را تعيين مي نماید.
در ادامه این مقاله بیشتر به توضیح ایزو 9000 چیست خواهیم پرداخت پس در ادامه با ما همراه باشید.
مزایای ایزو 9000
از مزایای ایزو 9000 برای شرکت ها و سازمان ها می توان به مواردی از جمله موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش رضایتمندی مشتریان و اعتماد آن‌ها به کیفیت محصولات و خدمات
- بهبود عملکرد فرآیندها و کاهش هزینه‌ها و ضایعات
- افزایش توانایی رقابت با سایر سازمان‌ها در بازارهای داخلی و خارجی
- افزایش تعامل و همکاری با تأمین‌کنندگان و پارتنرها
- افزایش تعهد به بهبود مستمر و نوآوری
- افزایش اعتبار و شناسایی در بین مشتریان، نظارت‌گران، سرمایه‌گذاران و سایر ذینفعان
کاربرد استاندارد ایزو 9000
استاندارد ایزو 9000 قابل کاربرد برای هر نوع سازمان و شرکت است، صرف نظر از اندازه، نوع فعالیت، محصول یا خدمت آن. این استاندارد شامل پنج بخش اصلی است:
ایزو 9000: سیستم مدیریت کیفیت – اصول و واژه‌نامه. این بخش تعاریف دقیق خود استاندارد و شرایط اعطای آن را بیان می‌کند.
ایزو 9001: سیستم مدیریت کیفیت – الزامات. این بخش شرایط لازم برای پذیرش و استفاده از استاندارد را برای هر نوع طرح، تولید، نصب، خدمات یا تأمین کننده مشخص می‌کند.
ایزو 9002: سیستم مدیریت کیفیت – الگو برای تضمین کيفي در توليدي و نصب. این بخش بر روي فعاليت هاي توليدي و نصب تأكيد دارد.
ايزو 9003: سيستم مديريت كيفيت – الگو براي تضمين كيفي در بازرسي نهایي و آزمایش. اين بخش بر روي فعاليت هاي بازرسي و آزمایش تأكيد دارد.
ایزو 9004: مدیریت کیفیت – راهنمای دستیابی به موفقیت پایدار. این بخش راهنمایی‌هایی برای بهبود مستمر و افزایش توانمندی سازمان را ارائه می‌دهد.
مزایای پیاده سازی ایزو 9000 چیست؟
پیاده سازی ایزو 9000 به معنای اجرای الزامات استاندارد در سازمان و شرکت است. برای این کار، لازم است که سازمان یا شرکت چند مرحله را طی کند، از جمله:
- تعیین سیاست و هدف‌های کیفیت و تعهد به آن‌ها
- تحلیل نیازها و انتظارات مشتریان و سایر ذینفعان
- طراحی و توسعه فرآیندها و روش‌های کار
- انتخاب منابع و تأمین‌کنندگان مناسب
- پیاده سازی، نظارت، اندازه‌گیری و کنترل فرآیندها
- بازخورد، بازبینی، اصلاح و بهبود فرآیندها
- آموزش، ارتقاء و تشویق کارکنان
- پیاده سازی ایزو 9000 مزایای زیر را برای سازمان یا شرکت نیز به همراه دارد:
- افزایش کارآمدی و بهره‌وری فعاليت ها
- کاهش خطاها، نقص ها و شکایات
- بهبود رضایتمندی مشتريان و كسب بازخورد مثبت
- افزایش قابليت اطمينان و كيفيت محصولات و خدمات
- بهبود روابط با تأمين كنندگان و پارتنرها
- افزایش قابليت دسترسي به بازارهاي جديد و فرصت هاي تجاري
- افزایش تطابق با الزامات قانوني و مقررات
الزامات ایزو 9000
برای دریافت گواهینامه ایزو 9000، لازم است که سازمان یا شرکت الزامات استاندارد را برآورده کند. الزامات استاندارد در بخش ایزو 9001 آورده شده‌اند و شامل عناصر زیر هستند:
- مسئوليت مديريت: شامل تعيين سياست كيفيت، برنامه ريزي كيفيت، نقش ها، مسئوليت ها و اختيارات، نظارت بر عملكرد كلي سيستم مديريت كيفيت و تأكيد بر مشاركت كاركنان.
- منابع: شامل تأمین منابع لازم برای عملکرد سیستم مدیریت کیفیت
- فعاليت هاي مربوط به محصول: شامل طراحي و توسعه محصول، تأمين منابع وارداتي، توليد و خدمات پس از فروش.
- ارزيابي: شامل بازرسي و آزمائش ورودي ها، فرآيندها و خروجي ها، كنترل محصولات ناكافي، اندازه گيري و پايش رضايتمندي مشتريان و ساير ذينفعان.
- بهبود: شامل بازبيني سيستم مديريت كيفيت، اقدامات اصلاحي و پيشگيرانه، بهبود مستمر.
برای اثبات رعایت الزامات استاندارد، لازم است که سازمان یا شرکت اسناد و روش‌های مناسب را تهیه و نگهداری کند. این اسناد شامل سیاست کیفیت، برنامه‌های کیفیت، دستورالعمل‌های کیفیت، روش‌های کار، فرم‌ها، گزارشات و اسناد ثبتی کیفیت هستند.
مقاله پیشنهادی : انواع ایزو
هزینه دریافت ایزو 9000
برای دریافت گواهینامه ایزو 9000، لازم است که سازمان یا شرکت هزینه‌های مختلفی را پرداخت کند. این هزینه‌ها شامل:
- هزینه پیاده سازی استاندارد: شامل هزینه‌های مربوط به آموزش، مشاوره، تجهیزات، نرم‌افزار، بازطراحی فرآیندها و تغییر ساختار سازمان
- هزینه حفظ استاندارد: شامل هزینه‌های مربوط به نظارت داخلی، بازخورد، بازبینی، بهبود و بروزرسانی سیستم مدیریت کیفیت
- هزینه ارزیابی استاندارد: شامل هزینه‌های مربوط به بازرسی و صدور گواهینامه توسط سازمان‌های مستقل و معتبر
مقدار هزینه‌های فوق بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله:
- اندازه و نوع فعالیت سازمان یا شرکت
- پیچیدگی و تعداد فرآیندهای مورد استاندارد
- سطح آمادگی و تعهد سازمان یا شرکت برای پذیرش استاندارد
- انتخاب سازمان بازرس و صادرکننده گواهینامه
خلاصه
ایزو 9000 یک خانواده از استانداردهای بین‌المللی مدیریت کیفیت است که به سازمان‌ها و شرکت‌ها کمک می‌کند تا کیفیت محصولات و خدمات خود را افزایش دهند و رضایتمندی مشتریان و سایر ذینفعان خود را جلب کنند. این استانداردها شامل الزامات، راهنماها و واژه‌نامه‌های مربوط به سیستم مدیریت کیفیت هستند. برای دریافت گواهینامه ایزو 9000، لازم است که سازمان یا شرکت الزامات استاندارد را پیاده سازی، حفظ و ارزیابی کند. در این راستا، هزینه‌های مختلفی باید پرداخت شود که بستگی به عوامل مختلفی دارد. اما در عوض، مزایای زیادی نیز به دست می‌آید که منجر به افزایش توانایی رقابت، بهبود عملکرد، کسب بازار و اعتبار بیشتر می‌شود.