ایزو 9001 چیست
استاندارد ایزو 9001 یک گواهینامه بین المللی برای ارتقای سیستم مدیریت کیفیت است که توسط سازمان بین المللی استانداردسازی(ISO)تدوین و در اختیار شرکت ها و سازمان ها قرار گرفته است. این استاندارد به سازمان یا شرکت ها کمک می کند تا با بهبود مستمر در عملکرد خود، نیازهای قانونی و نظارتی مربوط به محصولات و خدمات خود بهبود داده و رضایت مشتری را افزایش دهند
ایزو 9001 بر اساس هشت اصل مدیریت کیفیت ساخته شده است که عبارتند از طراحی و برنامه ریزی شده و با تمرکز بر موارد زیر به بهبود عملکرد شرکت کمک می کند.
- تمرکز بر مشتری
- رهبری
- درگیری افراد
- رویکرد فرآیندی
- بهبود مستمر
- تصمیم گیری بر اساس شواهد
- مدیریت روابط
در نتیجه گواهینامه ایزو 9001 به شما کمک می کند تا فرآیندهای خود را بر اساس نیازهای مشتری، بازار و سایر ذینفعان تعریف، اجرا، کنترل و بهبود دهید. این امر در استفاده بهینه در منابع، کمک می کند تاخطرات را شناسایی کرده و کاهش دهید و از فرصت های جدید در جهت پیشبرد اهداف خود بهره ببرید. پس در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا تمامی زوایای استاندارد ایزو 9001 را بررسی کنیم.
مقاله پیشنهادی : انواع ایزو
پیاده سازی ایزو 9001
برای پیاده سازی ایزو 9001، در هر شرکت یا سازمان فاکتورهای متعددی دخیل است که با در نظر گرفتن آن می توان در پیاده سازی بهینه و استفاده از اصول آن در راستای ارتقای سیستم مدیریت کیفیت بهره برد. ولی به صورت عمومی مواردی که در پیاده سازی ایزو 9001 باید در نظر داشت به شرح زیر است.
- تعیین زمینه، حوزه و قابلیت های کاربرد سیستم مدیریت کیفیت
- تعریف سیاست و اهداف
- شناسایی فرآیندهای کلیدی و فعالیت های ارزشمند
- تخصیص منابع، نقش ها، مسئولیت ها و اختیارات
- تعریف روش های اندازه گیری، پایش، بازخورد و بهبود فرآیندها
- توسعه و استقرار مستندات سیستم مدیریت کیفیت (روش های عملکرد، دستورالعمل ها، فرم ها، ضوابط و غیره)
- آموزش و آگاه سازی کارکنان در خصوص استاندارد، سیستم مدیریت کیفیت و نقش خود در آن
- اجرای فعالیت های ساماندهي شده و رعایت الزامات استاندارد
- بازبیني دوره اي سيستم مديريت كيفيت توسط مدیران ارشد و ارائه گزارش ها و تصميمات
- انجام حسابرسی داخلی و خارجی سیستم مدیریت کیفیت و رفع نواقص و انحرافات
- دریافت گواهینامه ایزو 9001 از طرف یک موسسه حسابرسی معتبر
ایزو 9001:2015 چیست
ایزو 9001:2015 آخرین نسخه از استاندارد ایزو 9001 است که در سال 2015 منتشر و عرضه شده است. این نسخه تغییرات مهمی را در ساختار، محتوا و الزامات استاندارد ایجاد و بروزرسانی کرده که برخی از این تغییرات عبارتند از
- استفاده از ساختار مشترک برای همه استانداردهای مدیریتی (Annex SL) که شامل 10 بند و مفاهیم پایه ای مانند ذینفعان، رهبری، ریسک و فرصت است
- تأکید بر رهبری و تعهد مدیریت ارشد در قبول مسئولیت سیستم مدیریت کیفیت و هماهنگ کردن آن با جهت و هدف های سازمان
- حذف الزام به داشتن یک نماینده مدیریت کیفیت و جایگزین کردن آن با الزام به تعیین نقش ها، مسئولیت ها و اختیارات در سطح سازمان
- حذف الزام به داشتن رویه های اجباری (Mandatory Procedures) و جایگزین کردن آن با الزام به داشتن روش های مناسب برای فعالیت های ارزشمند
- تأکید بر روش فرآیندی و رابطه بین فرآیندها با استفاده از مدلPDCA (Plan-Do-Check-Act)
- تأکید بر روش های ریسک و فرصت بنیان در تعاریف، پلان ريزي، پياده سازي، كنترل و بهبود فعاليت ها
- تأکید بر درک نيازها و انتظارات ذينفعان و تاثير آن بر سيستم مديريت كيفيت
- تأکید بر بهبود مستمر به عنوان هدف اصلي سيستم مديريت كيفيت
- تغيير در الزامات مستند سازي و جايگزين كردن مفاهیم “مستند” و “ضبط” با “اطلاعات ساماندهي شده
الزامات ایزو 9001
الزامات استاندارد ایزو 9001 در هر شرکت و زمینه فعالیت به خصوص باید تعریف و مورد استفاده قرار گیرد و پیچیدگی و شرایط خود را دارد ولی به طور کلی بر ده اصل زیر استوار است و به صورت زیر خلاصه می شود:
حوزه کاربرد
- تعریف حوزه
- کاربرد
- استثناء های سیستم مدیریت کیفیت
مراجع نظام
- منابع استاندارد
اصطلاحات و تعاریف
- تعریف اصطلاحات
- تعاریف مورد استفاده در استاندارد
تعیین زمینه سازمان
- تعیین زمینه
- حوزه فعالیت
- ذینفعان
- فرآیندهای سازمان و ارتباط آن ها
رهبری
- تعیین سیاست و اهداف کیفیت
- نقش و مسئولیت مدیریت ارشد
- فرهنگ سازمان
برنامه ریزی
- تعیین ریسک و فرصت های مربوط به سیستم مدیریت کیفیت
- برنامه ریزی برای رسیدن به اهداف کیفیت
پشتیبانی
- تخصیص منابع
- آموزش
- بهبود ارتباطات
- ساماندهی اطلاعات
- فراهم نمودن محیط مناسب برای عملکرد سیستم مدیریت کیفیت
عملیات
- اجرای فعالیت های ارزشمند
- طراحی و توسعه محصولات و خدمات
- تأمین خارجی
- کنترل محصولات و خدمات
- فعالیت های پس از تحویل
ارزيابي عملكرد
- پایش
- اندازه گیری
- بازخورد و بازبیني عملکرد سيستم مديريت كيفيت
- بهبود فرآیندها
بهبود
- شناسایی و رفع نواقص
- پيشگيري از تكرار نواقص
- بهبود مستمر سيستم مديريت كيفيت
آموزش ايزو 9001
پس از مشخص شدن الزامات استاندارد ایزو 9001 ، آموزش مناسب، يكي از عوامل كليدي و از مهمترین فاکتورها در پياده سازي و بهبود سيستم مديريت كيفيت است. در اصل آموزش، کلید اصلی پیاده سازی استاندارد ایزو 9001 است تا کارکنان درک بهتری از استاندارد ايزو 9001 پیدا کنند، متوجه شوند چه الزاماتي دارد و باید چگونه با آن همخواني داشته باشند تا بتوانند به بهبود عملكرد خود و سازمان كمك كنند.
آموزش ايزو 9001 مي تواند در سطوح و با روش هاي مختلفی صورت پذيرد. برخي از سطوح و روش هاي آموزش ایزو 9001 عبارتند از:
- آموزش عمومي به تمام كاركنان در خصوص استاندارد، سيستم مديريت كيفيت و نقش خود در آن. این آموزش می تواند با استفاده از روش های جلسات کلاسی دوره ای، جلسات کارگروهی، جلسات توجیهی، بروشورها، پوسترها، ویدئوها و غیره انجام شود.
- آموزش اختصاصی به كاركنانی كه در فرآيندهاي كليدي و حامل ارزش سازمان دخيل هستند. این آموزش نیز می تواند در قالب کارگاه های عملی، مطالعات موردی، نقش آفرینی، مشاوره های فردی و گروهی و غیره صورت پذیرد.
- آموزش حسابرسي به افرادي كه قرار است حسابرسي داخلي سيستم مديريت كيفيت را انجام دهند. این آموزش در دوره های تئوری و عملی، مطالعات موردی، به صورت نقش آفرینی، مشاوره های فردی و گروهی و غیره به افراد متخصص این فرایند آموزش داده می شود.
سیستم مدیریت کیفیت iso 9001
در نهایت الزام به پیاده سازی و استفاده از استاندارد ایزو 9001 به ساماندهي فرآیندها، منابع، فعالیت ها و مستندات در سازمان کمک می کند تا به هدف خود یعنی ارتقای سیستم مدیریت کیفیت که هدف غایی این استاندارد است دست یابند. در نهایت دستاورد این تعهد، مزایای زیر برای شرکت یا سازمان شما خواهد بود.
- نیازها و انتظارات مشتریان و سایر ذینفعان را درک و رعایت کنید
- فرآیندهای خود را به صورت کارآمد و هوشمند اجرا کنید
- عملکرد خود را پایش، اندازه گیری، بازخورد و بازبیني کنید
- نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی و بهبود بخشید
- خطرات و فرصت های موجود را مدیریت کنید
- بهبود مستمر در کل سطح سازمان را تضمین کنید
مستندات ايزو 9001
یکی از الزمات استاندارد ایزو 9001 ، مستندسازی و ساماندهی اطلاعات است و يكي از عناصر مهم سيستم مديريت كيفيت به شمار می شود كه به سازمان كمك مي كند تا:
- الزامات استاندارد را برآورده کند
- فعاليت ها را به صورت يكسان و قابل پيگيري اجرا كند
- نتايج عملكرد را ثبت و نگهداري كند
- نواقص و بهبودها را شناسایی و رفع کند
مستندات ايزو 9001 شامل دو نوع اصلي است:
- اطلاعات ساماندهي شده: هرگونه اطلاعات كه براساس الزامات استاندارد ایزو 9001 يا نياز سازمان تعريف، اجرا، كنترل و بهبود فعاليت ها را مشخص مي كند. این اطلاعات می توانند شامل رویه های، دستورالعمل ها، فرم ها، ضوابط، بروشورها، پوسترها، ویدئوها و غیره باشند.
- اطلاعات ثبت شده: هرگونه اطلاعات كه نتيجه اجراي فعاليت ها را ثبت و نگهداري مي كند. این اطلاعات شامل گزارش ها، صورت جلسات، گواهینامه ها، لیست های کنترلی، نمودارها، عکس ها و غیره می شوند.
مستندات ايزو 9001 بايد به صورت منظم و به روز نگهداري شوند و شرکت یا سازمان بايد روش های مناسبی را برای تولید، توزیع، استفاده، ذخیره سازی، بازیابی، حفاظت و حذف مستندات تعیین کند. در عمل سازمان باید مستندات خود را با استاندارد و واقعیت همخوانی داده و در صورت لزوم بازنگری و اصلاح کند.
مشاوره ايزو 9001
هدف از مشاوره ايزو 9001 توسط مشاوران متخصص در زمينه استانداردهاي مديريتي، كمك به سازمان ها و شرکت ها در درک بهتر مفاهیم و به کارگیری این استاندارد در فعالیت های جاری آن ها است. در واقع ارزش استاندارد ایزو 9001 در به کارگیری و اجرای الزامات در فعالیت های روزانه مشخص می شود و تنها اخذ این گواهینامه به اعتبار شرکت کمک نمی کند. لذا مشاوران متخصص ایزو با ارایه مشاوره ایزو 9001 کمک می کنند تا مدیران و اعضای شرکت یا سازمان:
- درک بهتری از استاندارد ايزو 9001 و فواید آن داشته باشند.
- سيستم مديريت كيفيت فعلي خود را با با الزامات استاندارد همخواني دهند.
- برنامه ريزي و پياده سازي سيستم مديريت كيفيت جديد يا بهبود سيستم مديريت كيفيت فعلي خود را انجام دهند.
- آمادگی خود را برای حسابرسی داخلی و خارجی سیستم مدیریت کیفیت بالا ببرند.
- دریافت گواهینامه ایزو 9001 را تسهیل کنند.
مشاوران متخصص ما در نوین سرت نیز آماده ارایه مشاوره به شما عزیزان برای اخذ گواهینامه ایزو 9001 و دیگر استانداردهای مورد نظر شما هستند و برای شروع می توانید با تماس مستقیم با کارشناسان ما از مشاوره رایگان اولیه جهت کمک در شروع فرایند اخذ این گواهینامه و یا کسب اطلاعات مورد نیاز بهره مند شوید.
کاربرد ايزو 9001
از کاربردهای ايزو 9001 همانطور که قبلتر هم به آن اشاره شد، بدون توجه به اندازه، نوع، صنعت و محصولات و خدمات، تمامی صنوف، شرکت و سازمانها می توانند از مزایای این ایزو بهره مند شوند.. برخی از کاربردهای ایزو 9001 برای صنایع مختلف عبارت است از:
- بهبود کیفیت محصولات و خدمات و کاهش هزینه های ناشی از نواقص
- افزایش رضایت مشتریان و حفظ وسعت بازار
- بهبود عملکرد سازمان و کارکنان
- بهبود فرآیندهای سازمان و کارآمدی منابع
- بهبود رابطه با ذینفعان و تأثیر مثبت بر جامعه
- بهبود تصمیم گیری بر اساس شواهد و روش علمی
- بهبود قابلیت رقابت پذیری و تجارت بین المللی
- بهبود تطابق با الزامات قانونی و نظارتی
بندهای ايزو 9001
بندهای ايزو 9001 ده بخش اصلي استاندارد هستند كه الزامات سيستم مديريت كيفيت را تعيين مي كنند. هر بند شامل چندين زير بند است كه جزئيات بيشتري را در خصوص الزامات فراهم مي كنند. بندهای ايزو 9001 عبارتند از:
بند 1: حوزه کاربرد: تعریف حوزه، قابل کاربرد و استثناء های سیستم مدیریت کیفیت
بند 2: مرجع های نظام: لیست منابع استانداردهای مرتبط با سیستم مدیریت کیفیت
بند 3: اصطلاحات و تعاریف: تعریف اصطلاحات و تعاریف مورد استفاده در استاندارد
بند 4: زمینه سازمان: تعیین زمینه، حوزه، ذینفعان و فرآیندهای سازمان و ارتباط آن ها
بند 5: رهبری: تعیین سیاست و اهداف کیفیت، نقش و مسئولیت مدیریت ارشد و فرهنگ سازمان
بند 6: برنامه ریزی: تعیین ریسک ها و فرصت های مربوط به سیستم مدیریت کیفیت و برنامه ریزی برای رسیدن به اهداف کیفیت
بند 7: پشتیبانی: تخصیص منابع، آموزش، ارتباط، اطلاعات ساماندهي شده و محیط مناسب برای عملکرد سیستم مدیریت کیفیت
بند 8: عملیات: اجرای فعالیت های حامل ارزش، طراحی و توسعه محصولات و خدمات، تأمین خارجی، کنترل محصولات و خدمات و فعالیت های پس از تحویل
بند 9: ارزيابي عملكرد: پایش، اندازه گیری، بازخورد و بازبیني عملکرد سيستم مديريت كيفيت و بهبود فرآیندها
بند 10: بهبود: شناسایی و رفع نواقص، پيشگيري از تكرار نواقص و بهبود مستمر سيستم مديريت كيفيت
نتيجه گيري
گواهینامه ایزو 9001 استاندارد بین المللی برای سیستم مدیریت کیفیت است که به شرکت یا سازمان شما کمک می کند تا بهبود مستمر در عملکرد را در برنامه کاری خود قرار دهد و با پیاده سازی آن، رضایت مشتری را افزایش دهد و نیازهای قانونی و نظارتی مربوط به محصولات و خدمات خود را برآورده کند. برای پیاده سازی این استاندارد، شرکت یا سازمان لازم است مراحلی، شامل تعریف سیستم مدیریت کیفیت، توسعه و استقرار مستندات، آموزش و آگاه سازی کارکنان، اجرای فعالیت های ساماندهي شده، بازبیني دوره اي توسط مديريت ارشد، حسابرسي داخلي و خارجي را انجام دهد تا استاندارد ایزو 9001 را اخذ کند. شما می توانید از خدمات رایگان مشاوره نوین سرت برای پیاده سازی این استاندارد و اخذ گواهینامه استفاده نموده و با بهره گیری از تجربه و دانش ما این مسیر را کوتاهتر و کم هزینه تر کنید.
✔ اخذ ایزو 9001 به شما کمک می کند تا فرآیندهای خود را بر اساس نیاز مشتری، بازار و سایر ذینفعان تعریف، اجرا و کنترل کنید و بهبود مستمر دهید. نتیجتا این امر سبب می شود بهینه تر منابع خود را استفاده کنید و با شناسایی خطرات، ریسک ها و فرصت ها، فرایندهای سیستم مدیریت کیفیت خود را بهبود داده و بازار خود را گسترش دهید.
✔ از مزایای برخورداری از استاندارد ایزو 9001 می توان به موارد زیر اشاره کرد: · بهبود کیفیت محصولات و خدمات و کاهش هزینه های ناشی از نواقص · افزایش رضایت مشتریان و حفظ وسعت بازار · بهبود عملکرد سازمان و کارکنان · بهبود فرآیندهای سازمان و کارآمدی منابع · بهبود رابطه با ذینفعان و تأثیر مثبت بر جامعه · بهبود تصمیم گیری بر اساس شواهد و روش علمی · بهبود قابلیت رقابت پذیری و تجارت بین المللی · بهبود تطابق با الزامات قانونی و نظارتی چرا اخذ ایزو 9001 ضروری است؟
ایزو 9001 چه مزایایی دارد؟