ایزو جعلی

ایزو جعلی

همانطور که می دانید ایزو یک سازمان بین‌المللی است که استانداردهای مختلف را برای بهبود کیفیت، ایمنی، محیط‌ زیست و سایر جنبه‌ های فعالیت سازمان ‌ها تدوین می‌کند و داشتن ایزو برای سازمان ‌ها نشان‌ دهنده رعایت الزامات استاندارد و تعهد به بهبود مستمر است. اما متاسفانه برخی سازمان‌ ها یا شرکت ‌های صادرکننده این گواهی، با هدف سود جویی یا فریب دادن مشتریان، اقدام به صدور ایزو جعلی می‌کنند. این گواهینامه‌ ها فاقد اعتبار بوده و هیچ‌گونه ارزش قانونی یا علمی ندارند. در این مقاله قصد داریم به بررسی علل، روش‌ ها و راه‌ حل‌های مقابله با پدیده ایزو جعلی بپردازیم تا از خطرات احتمالی و عواقب اخذ و استفاده از ایزو تقلبی آگاه شوید.

مقدمه

ایزو (ISO) مخفف International Organization for Standardization است که به فارسی سازمان بین‌المللی استاندارد سازی نامیده می‌شود. این سازمان در سال ۱۹۴۷ تاسیس شده و دفتر مرکزی آن در شهر ژنو سوئیس واقع است و این سازمان با هدف همکاری در زمینه استانداردسازی فرایندهای فنی و صنعتی، با حضور نمایندگان کشور‌های عضو، استانداردهای جهانی را تدوین می‌کند. این استانداردها برای ارتقای کیفیت، افزایش رضایتمندی مشتری، کاهش هزینه‌ ها، بهبود عملکرد و اثربخشی، حفاظت از محیط ‌زیست و ایمنی و سلامت افراد طراحی شده‌ اند. برخی از معروف‌ترین استانداردهای ایزو عبارتند از:

• ISO 9001 استاندارد مدیریت کیفیت
• ISO 14001 استاندارد مدیریت محیط‌زیست
• ISO 45001 استاندارد مدیریت سلامت و ایمنی شغلی
• ISO 22000 استاندارد مدیریت امنیت غذایی
• ISO 27001 استاندارد مدیریت امنیت اطلاعات

برای دریافت ایزو، سازمان‌ها باید الزامات استاندارد را در فعالیت‌ های خود پیاده ‌سازی کنند و توسط یک شرکت صادرکننده گواهینامه (Certification Body) مستقل و معتبر ممیزی شوند. در صورت رعایت الزامات، گواهینامه اصل و فرع به سازمان صادر می‌شود که نشان‌دهنده تطابق با استاندارد است و گواهینامه اصل شامل نام سازمان، نام شرکت صادرکننده، نام نهاد اعتباردهنده (Accreditation Body)، شماره ثبت، تاریخ صدور و انقضا، حوزه فعالیت و استانداردهای مورد نظر صادر می شود.

علل صدور ایزو جعلی

ایزو جعلی به گواهینامه ‌ای گفته می‌شود که توسط شرکت‌ های صادرکننده غیرمجاز، بدون رعایت الزامات استاندارد و بدون هماهنگی با نهاد های اعتبار دهنده صادر شده باشد. این گواهینامه‌ ها هیچ‌گونه ارزش قانونی یا علمی ندارند و در صورت بررسی توسط مشتریان، کارفرمایان، ناظران یا دستگاه‌ قضایی باطل و بی‌اثر خواهند بود. علاوه بر آن، در صورت تشخیص ایزو جعلی ممکن است به منافع سازمان لطمه وارد کرده و حتی باعث متحمل شدن جریمه و عواقب قانونی گردد.
برخی از علل ممکن عبارتند از:

• سودجویی و کلاهبرداری: برخی شرکت ‌های صادرکننده گواهینامه با هدف کسب سود نامشروع و بدون رعایت استانداردهای کیفی و قانونی، گواهینامه‌ های جعلی را به قیمت پایین و زمان کوتاه به سازمان ‌ها ارائه می‌دهند. این شرکت‌ها با استفاده از نام‌ و لوگو‌های شبیه به مراجع معتبر، مشتریان را فریب می دهند یا از ناآگاهی و کم‌ اطلاعی آن ‌ها سوء استفاده می کنند.
• فشار زمانی و مالی: برخی شرکت ها و سازمان‌ ها با توجه به فشار زمانی و مالی برای دریافت ایزو، به دنبال راه‌ حل‌ های سریع و ارزان هستند و ممکن است بدون توجه به اعتبار و صحت گواهینامه، از شرکت‌های صادر کننده ایزو جعلی خدمات بگیرند یا خود گواهینامه را جعل کنند.
• عدم آگاهی و توجه: برخی شرکت ها به دلیل عدم توجه و آگاهی کافی به فرآیند دریافت ایزو، ممکن است با شرکت ‌های جعلی مرتبط شوند یا گواهینامه ‌ای را قبول کنند که فاقد اعتبار است. این سازمان‌ ها ممکن است ندانند که چگونه باید گواهینامه را استعلام کنند یا چه معیار‌ هایی را برای انتخاب شرکت صادرکننده در نظر بگیرند.

تشخیص ایزو جعلی

برای تشخیص استانداردهای ایزو جعلی می‌توانید از روش‌های مختلفی برای این منظور استفاده کنید. برخی از روش‌ها عبارتند از:

• بررسی محتوا و ظاهر گواهینامه: ایزو باید شامل اطلاعات کامل و دقیق درباره سازمان، شرکت صادرکننده، نهاد اعتباردهنده، استانداردهای مورد نظر، تاریخ صدور و انقضا و شماره ثبت باشد. همچنین گواهینامه باید دارای طراحی مناسب، لوگو‌ های رسمی و امضاء معتبر بوده و در صورت وجود هرگونه خطا، اشکال، ناقص بودن یا عدم تطابق در محتوا یا ظاهر مدرک ایزو، می تواند نشانه ای بر ارایه ایزو جعلی باشد.
• استعلام از شرکت صادرکننده: شرکت صادرکننده گواهینامه باید یک شرکت مستقل، معتبر و دارای مجوز باشد که تحت نظارت و اعتباردهی یک نهاد بالادستی قرار گرفته باشد. برای تشخیص اعتبار شرکت صادرکننده، می‌توان از راه‌ های زیر استفاده کرد:
• بررسی وب ‌سایت شرکت: وب ‌سایت شرکت صادر کننده باید دارای آدرس مناسب، طراحی حرفه‌ای، اطلاعات کامل و به‌ روز، لوگو‌ های رسمی و راه‌ های ارتباطی قابل اعتماد باشد. در صورت وجود هرگونه خطا، اشکال، ناقص بودن یا عدم تطابق داده ها در وب ‌سایت شرکت، می توانید به شواهد تشخیص ایزو جعلی نزدیک شده باشید.
• استعلام از نهاد اعتبار دهنده: نهاد اعتباردهنده یک نهاد مستقل و معتبر است که وظیفه نظارت بر فعالیت شرکت‌ های صادرکننده ایزو را بر عهده دارد. برخی از نهاد های اعتباردهنده معروف عبارتند از:

§ IAF: International Accreditation Forum
§ ASCB: Accreditation Service for Certifying Bodies
§ UKAS: United Kingdom Accreditation Service
§ DAkkS: Deutsche Akkreditierungsstelle

برای استعلام از نهاد اعتبار دهنده، می‌ توانید به وب‌ سایت رسمی آن ها مراجعه کرده و نام شرکت صادرکننده را جستجو کنید. در صورت عدم وجود نام شرکت در لیست شرکت‌ های تحت اعتبار دهی، نشان می دهد شرکت، صادر کننده ایزو تقلبی است.

• استعلام ایزو: برای تشخیص اعتبار شرکت صادرکننده، می‌توانید از سازمان‌ های دیگر که گواهی ایزو را از آن شرکت دریافت کرده ‌اند و یا وبسایت های استعلام ایزو، اطلاعات جمع آوری کنید و یا از تجربه‌ آن‌ ها استفاده کنید. این روش می‌تواند به دستیابی به اطلاعات بیشتر و مقایسه کردن گواهینامه‌ اصل با ایزو جعلی کمک کند.

برای اطلاع بیشتر از نحوه استعلام ایزو می توانید به مقاله زیر مراجعه نمایید.

راه‌ حل‌ مقابله با پدیده ایزو جعلی

برای تشخیص ایزو جعلی، لازم است که هم شرکت ها و سازمان های درخواست‌ کننده ایزو و هم شرکت‌ های صادرکننده گواهینامه، مسئولیت و تعهد خود را به رعایت قوانین و استانداردهای مربوطه احساس و ادا کنند. برای این منظور راهکارهای زیر می تواند موثر باشد.

• افزایش آگاهی و توجه: شرکت ها و سازمان‌ های درخواست‌ کننده گواهینامه باید به اهمیت و ارزش ایزو برای بهبود فعالیت‌ های خود آگاه بوده و نباید به دنبال راه‌ حل‌ های سریع و ارزان باشند. لذا باید با فرآیند دریافت گواهینامه آشنا شوند و چگونگی تشخیص ایزو جعلی را بدانند و همچنین باید با شرکت‌ های صادرکننده معتبر و مجاز در ارتباط باشند و صحت و اعتبار گواهینامه خود را استعلام کنند.
• افزایش نظارت و پیگیری: شرکت‌ های صادرکننده گواهینامه باید به رعایت قوانین و استانداردهای مربوط به فعالیت خود تعهد داشته باشند و نباید با صدور ایزو تقلبی، سودجویی یا کلاهبرداری کنند. نظارت و اعتباردهی نهاد های بالادستی و بازرسی و ممیزی می توان به این مهم کمک کند. همچنین رابطه شفاف و قابل اعتماد دریافت کننده و صادر کننده ایزو، و پاسخگویی به سؤالات و کمک در استعلامات، می تواند در این خصوص کمک کننده باشد.
• افزایش همکاری و اطلاع‌ رسانی: شرکت ها و سازمان‌ های درخواست‌ کننده و شرکت‌ های صادرکننده ایزو باید با یکدیگر همکاری کرده و از اطلاعات و تجربه‌ های خود بهره ببرند. در صورت تشخیص ایزو جعلی یا اطلاع از وجود ایزو جعلی، آن را به نهادهای مربوطه اطلاع داده و از پخش و ترویج آن خودداری کنند.

نتیجه‌ گیری

ایزو جعلی یک پدیده مخرب و مضر است که می‌تواند به منافع شرکت ها و سازمان‌ ها، شرکت‌ های صادرکننده، مشتریان، کارفرمایان و جامعه آسیب وارد کند و برای مقابله با این پدیده، لازم است که همه ذینفعان به مسئولیت خود پایبند باشند و با آگاهی، توجه، نظارت، پیگیری، همکاری و اطلاع‌ رسانی، از در دسترس قرار گرفتن ایزو تقلبی جلوگیری کنند.

برای تشخیص ایزو جعلی چه باید کرد؟

✔ برای تشخیص ایزو جعلی می‌توانید از روش‌های مختلفی استفاده کنید و با استناد به هر یک و بررسی تمامی این شیوه ها در کنار یکدیگر به تشخیص ایزو جعلی و شک در صحت اعتبار آن نزدیک شوید. برخی از این روش‌ ها عبارتند از: · بررسی محتوا و ظاهر گواهینامه: ایزو باید شامل اطلاعات کامل و دقیق درباره سازمان، شرکت صادرکننده، نهاد اعتباردهنده، استانداردهای مورد نظر، تاریخ صدور و انقضا و شماره ثبت باشد. · استعلام از شرکت صادرکننده: شرکت صادرکننده گواهینامه باید یک شرکت مستقل، معتبر و دارای مجوز رسمی باشد که تحت نظارت و اعتباردهی یک نهاد بالادستی قرار گرفته باشد. · استعلام ایزو: برای تشخیص اعتبار شرکت صادرکننده، می‌توانید از سازمان‌ های دیگر که گواهی ایزو را از آن شرکت دریافت کرده ‌اند و یا وبسایت های استعلام ایزو، اطلاعات جمع آوری کنید و یا از تجربه‌ آن‌ ها استفاده کنید

چرا از ایزو تقلبی استفاده می شود؟

✔ ایزو تقلبی هیچ‌گونه ارزش قانونی یا علمی ندارند و در صورت تشخیص ایزو جعلی ممکن است به منافع شرکت یا سازمان لطمه وارد شده و جریمه و پیگرد قانونی داشته باشد. · سودجویی و کلاهبرداری: شرکت ‌های صادرکننده گواهینامه با هدف کسب سود گواهینامه‌ های جعلی را به قیمت پایین و در زمان کوتاه ارائه می‌دهند. · فشار زمانی و مالی: فشار زمانی و مالی برای دریافت ایزو، ممکن است به راه‌ حل‌ های سریع و ارزان و ایزو جعلی ختم شود. · عدم آگاهی و توجه: عدم توجه و اطلاع کافی به فرآیند دریافت ایزو، عدم اطلاع کافی از استعلام ایزو و معیارهای انتخاب صادر کننده.